Paradis på plattingen

Eg har ei seter som ligg på den vakraste plassen i Noreg, det tør eg påstå. Ein ser ikkje berre Rondane og Atnsjøen, som i seg sjølv er fantastisk, men ein ser inn i Rondane, en svever nesten over Rondane på ein solblank dag. Utafor den seterstua er det ein liten platting, ein porch, som dei ville seie i Sør-Statane, og når eg er på setra, driv eg med the noble art of porching. Sitje på plattingen og gjere ingen verdens ting.

Denne setra er mitt nirvana. Eg legg att alt nede i dalen. Skuldrene er lette og leuge, sinnet er tomt og blankt og foten lett. I kjellarholet har eg falukorv og torskerogn, på hylla har eg te og honning og på stovebordet har eg ein god italienar. Ein Valpolicella, til dømes. Han svik aldri, mjuk og sterk på same tid og alltid klar. Og i handa ei god bok. I fjor var det Kristin Lavransdatter for fjerde gong. Eg hadde gledd meg i fleire år, allereie, det må gå nokre år mellom kvar gong, og da var det kanskje ti år sidan sist. Tida var inne. Det gjekk som det måtte gå. Eg felte tårer over Simon Darres sørgjelege lagnad. Eg gret for Lavrans og Ragnfrid. Og da Kristin døydde, måtte eg ta meg saman for ikkje å hulke høgt der eg satt. Men du verda, kor godt eg hadde det. Eg kjølte dei tårevåte kinna mine mot italienarens glasgrøne, slake skuldrer og fekk trøyst.

Det er ikkje mange moderne fasilitetar på denne fristaden, men det klarar seg. Vi fekk tilbod om straumtilkopling for nokre år sidan. Ikkje tale om, sa eg. Lukka er ikkje å ha det godt. Lukka er å få det betre, frå ille til toleleg, frå toleleg til bra, frå bra til strålande. Eg mins for nokre år sidan, eg var ute med hesten og leitte etter sau, langt inni fjella. Vêret var som det pla om hausten, vått og hustrig. Eg gjekk på ein smal stig og drog hesten etter meg i bjørkeskogen, båe var vi dyvåte etter regndropane som hang på bjørkeblada og klistra seg til oss. Eg vart frosen, blaut og svolten. Hesten var like sur som meg. Då vi kom ut or skogen, sala eg av og begynte å leite etter turr ved. Det var det sjølvsagt nesten ingenting av, over skogbandet som vi var. Det tok meg om lag ein time å finna nok trevirke som tok fyr og få til eit bål som var såpass stort at det gjorde mon. Men da eg stod der, nesten over bålet, så dampen dreiv av meg, og kjende kleda langsamt turke, med kakuskiva i den eine handa og ein kopp med varm te og honning i den andre, søt, sterk og god, da tenkte eg faktisk: No er eg lukkeleg. Og det var eg. Eg trur ikkje eg har kjent noko tilsvarande sidan. Men det næraste eg kjem er på setra.

Nokre gonger er det kaldt og mørkt når eg kjem, og det er om å gjere å auke innetemperaturen, i alle fall til plussida. Omnen på kjøkenet trekker som ei pakke Glava, så røyken pla ligge i ro over kjøkengolvet den fyrste timen. Eg hostar og bannar den vesle, tette rotta av ein omn, riv og krøllar avispapir, dyttar heile flaket med tennbrikettar i ilegget, myser gjennom røyken og tårene og prøver å treffe snerta med fyrstikka og dempa hostekulene så eg kan halde ho i ro til det tek fyr. Så brinn snerta opp, resten sloknar, og så er det å begynne på nytt att, kanskje kombinert med å sjå om det hjelper eller er til skade for prosessen å opne spjeldet i peisen. Eg har enno ikkje funne ut kva som er best. I alle fall er det godt å ta seg nokre turar ut i peisestova, for der er det mindre røyk. Utpå kveldinga ein gong bruker den samla varmeutviklinga vere så stor at ei furustikke tek fyr. Så står det att berre eit par timers utlufting, og imens kan eg gå etter vatn, vaska muslorten av bord og benkar, rydda på plass maten og ta tempen på italienaren. Og så kjem lukka sigande.

Eg har brev- og besøksforbod her, og telefondekninga er gud skje lov dårleg, så dårleg at eg kan sjå dei meldingane eg vil sjå. Ikkje eingong mine aller nærmaste får kome, sjølv om eg er veldig glad i dei. Det er ikkje det at eg ikkje vil vera saman med dei, men det er det at det er så velsigna å ikkje måtte nokon ting eit par dagar. Det er ikkje venta noko av meg. Er eg svolten, et eg. Vil eg lesa, les eg. Vil eg berre ha med meg italienaren på litt porching, blir det så. Vil eg rusle viljelaust rundt og plukka blomar, er det ingen som lurer på om det har skore seg for meg eller synest eg kastar bort tida. Og så er det heilt stilt. Eg må ikkje prata med nokon eller svara på eit einaste spørsmål. Dagen blir så lang eg vil ha han. Er eg trøytt, legg eg meg, og peisvarmen og eg sloknar i hop.

Eg må minst ha tre dagar og to netter. Det må vera ein heil dag med ei natt i kvar ende. Er eg heldig, får eg til ein dag ekstra. Men så er det også nok. Meir enn ei veke blir for mykje, da blir det keisamt. Da dreg eg til bygds att til dei eg elskar, finn att sivilisasjonen, sjekkar eposten og avisene og ser om det har kome nokre fleire rekningar. Og etter eit par dagar i Paradis, kan eg til og med betala dei med glede.

Berit Brænd